Chrzan

Chrzan

Pochodzenie chrzanu nie jest do końca jasne. Na pewno jest to roślina rodzima ziem basenu Morza Śródziemnego, jednak w XVI wieku odnotowano także dziko rosnący chrzan w Wielkiej Brytanii, gdzie został on porównany do "czerwonej kapusty". Chrzan jest jednym z najbardziej gorzkich ziół, spożywano go w czasie Paschy żydowskiej jako przypomnienie goryczy zniewolenia przez Egipcjan. Od dawna ceniony za swoje właściwości lecznicze jest nadal popularny wśród  terapeutów wykorzystujących medycynę naturalną w celu złagodzenia przekrwienia dróg oddechowych.

Opis chrzanu

Chrzan jest długim, szorstkim, zwężającym się korzeniem i w przeciwieństwie do pasternaku posiada pierścienie i drobne korzenie wyrastające z głównego korzenia. Można kupić świeży chrzan, ale częściej dostępny jest w postaci tartej. Można również nabyć chrzan suszony, łuskany oraz w proszku – w tej formie zachowuje dłużej swój cierpki smak (w przeciwieństwie do tego w occie).

Najlepsze są świeże grube i dobrze wyrośnięte korzenie, natomiast cienkie i słabe oprócz tego, że są trudne w uprawie, charakteryzują się również mniej wyrazistym smakiem.

Japoński chrzan (wasabi), jest bladym zielonym proszkiem, podobnym w smaku do chrzanu, lecz pozyskany z bulw innej odmiany, Wasabia japonica. czytaj więcej o wasabi

Bukiet:  Gdy korzeń jest nienaruszony, wydziela słaby zapach. Gdy jest lekko uszkodzony lub starty charakteryzuje się ostrym zapachem drażniącym nozdrza, powodując łzawienie w większym stopniu niż cebula.
Smak: mocny i ostry.
Skala ostrości: 5-7

Przygotowanie i przechowywanie chrzanu

Świeży chrzan można zetrzeć  w domu, ale należy najpierw obciąć  i wyszorować korzeń pod bieżącą wodą, w celu usunięcia ziemi. Trzon chrzanu nie jest zbyt aromatyczny,  ponadto trudno go zetrzeć, powinien być zatem usunięty. Cały korzeń można przechowywać w lodówce, w szufladzie na warzywa, nawet  przez kilka tygodni.

Starty chrzan można przechowywać w occie lub zamrozić w szczelnym pojemniku. Sproszkowany chrzan odzyskuje swój smak poprzez zmieszanie z niewielką ilością wody, lecz tak jak w przypadku gorczycy, potrzeba czasu, aby uwydatnił się pełny smak.

Zastosowanie kulinarne chrzanu

Wyraźny i jedyny w swoim rodzaju smak chrzanu jest idealnym towarzyszem bogatych i  tłustych potraw. Wykorzystywany jest głównie jako składnik sosu chrzanowego. Sos uzyskujemy przez zmieszanie startego korzenia z cukrem i octem do uzyskania pożądanej konsystencji. Jako bazę tego tradycyjnego sosu angielskiego można również wykorzystać śmietanę, śmietankę lub wino, dodając  czosnek, gorczycę i pieprz. Sos Albert to klasyczny dodatek do gotowanej lub duszonej wołowiny, podawany jest na ciepło.

Jako sos, chrzan znakomicie uzupełnia również smak wędlin, potraw z jajek na zimno, serów, kurczaka i gorącej szynki. Doskonale komponuje się ze smakiem ryb i często podawany jest z wędzonym pstrągiem. Zmieszany z jogurtem tworzy pikantną polewę do pieczonych ziemniaków. Masło chrzanowe jest doskonałym dodatkiem do grillowanych ryb i mięsa.

W Ameryce chrzan jest ulubionym dodatkiem podkreślającym smak wielu dipów. W kompozycji z tartym jabłkiem tworzy znakomity ostry sos na bazie pomidorów do ryb i sosów - przykładowo sos z owoców morza  podawany z krewetkami. Grillowana ryba zawinięta w liść chrzanowy jest wyjątkowo smaczna.

Chrzan podawany na gorąco, traci swój charakterystyczny ostry smak i staje się bardzo łagodny. Wasabi jest używany w japońskiej sztuce kulinarnej jako nadzienie sushi i jako sos do surowych ryb. Jest miksowany do postaci kremu w taki sam sposób, jak musztarda i stosuje się go w podobny sposób, jako przyprawa do wielu rozmaitych dań.

Właściwości lecznicze chrzanu

Chrzan, bogatszy w witaminę C niż pomarańcz lub cytryna, ma działanie moczopędne, napotne i antyseptyczne. Jako środek pobudzający wydzielanie soków żołądkowych, dobrze działa na  trawienie, zwłaszcza tłustych potraw.

Chrzan używano do uśmierzenia bólów reumatycznych, podagry, obrzęków i odmrożeń. Gdy rozpuścimy go w winie staje się środkiem ogólnie pobudzającym i napotnym, ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze.

Substancje lotne chrzanu okazały się mieć działanie przeciwdrobnoustrojowe wobec niektórych organizmów. Chrzan ma działanie wykrztuśne, łagodzące problemy z oddychaniem i może pomóc w łagodzeniu reumatyzmu poprzez stymulację przepływu krwi.

Uprawa chrzanu

Chrzan jest rośliną wieloletnią, należącą do rodziny kapustowatych. Roślina posiada duże, długie liście z wyraźnymi bladymi żyłkami. Najlepiej rośnie w chłodnych i umiarkowanych klimatach, kwitnie w północnej i południowo-wschodniej Europie oraz w krajach skandynawskich. Chrzan to roślina inwazyjna, jeśli nie zadba się w porę o to, aby ograniczyć jej wzrost, rozpleni się jak chwast. Ze względu na jej ekspansywny charakter, rozwija się poza uprawami, jeśli tylko najdrobniejsza cząstka korzenia pozostanie w glebie. Korzonki są sadzone wiosną i zbierane jesienią. Bulwy mogą być przechowywane przez zimę, w taki sam sposób jak ziemniaki - przykryte piaskiem.

KUP Chrzan płatki suszone w sklepie internetowym