Lawenda

Lawenda

Lawenda jest popularnym i dobrze znanym ziołem pochodzącym z rejonów Morza Śródziemnego, rozpowszechnionym w całej południowej Europie. Lawenda francuska, Lavandula stoechas, była znana i powszechnie stosowana już przez starożytnych Egipcjan, Greków, Rzymian i Arabów do mumifikacji, a także wykorzystywana w celach leczniczych oraz dodawana do pachnących kąpieli i mydła.

Jej botaniczna nazwa pochodzi od łacińskiego "lavare" oznaczającego „myć”.

W średniowieczu lawenda znana była głównie dzięki swoim właściwościom leczniczym, miała także znaczenie religijne.

W okresie późnego renesansu czczono sam zapach lawendy. Różne gatunki nie są wyraźnie zróżnicowane, ale prawdopodobnie to lawenda francuska była wykorzystywana w celach leczniczych.

Począwszy od XII wieku lawenda angielska (Lavandula angustifolia) była popularna jako zioło wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym. Lawenda francuska jest rośliną dziko rosnącą, a jej zapach przypomina balsam z mieszanki rozmarynu. W XVII w. lawenda francuska została wpisana do londyńskiej farmakopei, ostatecznie jednak została zastąpiona bardziej wytrzymałą odmianą, lawendą angielską.

Aż do około 1568 roku lawendy nie uprawiano w Anglii. Stopniowo, w Anglii i Francji rozwinęły się główne gałęzie przemysłu poświęcone uprawie i sprzedaży lawendy. Roślina ta często gościła w wielu ogrodach już za czasów panowania Tudorów. Kwietniki aranżowano w geometryczne wzory.

Rzekomo Królowa Elżbieta I lubiła lawendę -podobno wypijała herbatkę z lawendy jako lekarstwo na migrenę.

Opis lawendy

Istnieje ponad czterdzieści odmian lawendy angielskiej różniących się kolorem kwiatów - od purpury do głębokiego błękitu. Roślina ta ma wspaniały czysty zapach, a eteryczne olejki, które zawiera, dodaje się do mydła, perfum, torebek zapachowych i środków odstraszających owady. Jest to również piękny, pachnący dodatek do suchych bukietów. Liście, łodygi i kwiaty są cenne ze względu na swoje właściwości lecznicze, a także odgrywają coraz większą rolę w świecie kulinarnym.

Bukiet: silny, perfumowany zapach.

Smak: kwiatowy, lekko gorzki i cierpki

Przygotowanie i przechowywanie lawendy

Kwiatostany lawendy powinny być zbierane tuż przed całkowitym otwarciem się kwiatów (kwiaty tracą swoje właściwości aromatyczne bardzo szybko po otwarciu) i suszone w cieniu. Jeśli łodygi są zbierane w południe lub tuż przed, olejki eteryczne są najbardziej skoncentrowane w kwiatach, a ich smak i aromat są wtedy najmocniejsze. Gdy kwiaty są zupełnie suche, można je zebrać i przechowywać. Suszone liście są aromatyczne, lecz nie tak bardzo jak kwiaty.

Zastosowanie kulinarne lawendy

Lawenda angielska jest jedną z najczęściej używanych odmian lawendy w kuchni. Ma słodki smak z lekko cytrusowo-kwiatową nutką. Suszona lawenda może mieć bardzo silny aromat i może zabić smak potrawy, dlatego należy używać jej z umiarem. Lawenda występuje często w połączeniu z innymi ziołami i przyprawami do potraw mięsnych, główne z baraniny lub dziczyzny. Świeże kwiaty lawendy można wykorzystać jako jadalny dodatek dekoracyjny.

Skrystalizowanymi kwiatami lawendy można ozdobić desery. Lawenda jest członkiem rodziny mięty i jest blisko spokrewniona z rozmarynem, szałwią i tymiankiem - może być zatem wykorzystana w większości przepisów zamiast tych przypraw. Suszone kwiaty można umieścić w cukrze i trzymać w zamknięciu przez kilka tygodni - powstanie cukier o silnym zapachu lawendy, który można wykorzystać jako dodatek do ciast i kremów. Lawenda jest jednym z ziół wchodzących w skład mieszanki ziół prowansalskich oraz marokańskiej mieszanki Ras El hanout.

Właściwości lecznicze lawendy

Z nowo otwartych pąków kwiatowych można zrobić uspakajającą herbatkę lawendową, która może pomóc uśmierzyć ból głowy, jak i zapobiec omdleniom. Sole z dodatkiem lawendy działają orzeźwiająco w przypadku omdlenia. Lawendę stosuje się również jako lekarstwo na chrypkę oraz środek kojący ból stawów. Maść lawendową stosuje się na stany zapalne, na zadrapania i oparzenia. Już kilka kropli olejku lawendowego do kąpieli pomaga się odstresować, a świeczki zapachowe z dodatkiem lawendy działają relaksująco zapewniając dobre samopoczucie.

Uprawa lawendy

Lawenda angielska – najsilniejsza z odmian - sprawdza się dobrze w ogrodach Ameryki Północnej. Istnieją 3 główne rodzaje, każdy z nich dzieli się na różne gatunki. Lawenda angielska jest najbardziej znana ze swoich silnie pachnących olejków. Lawenda spica jest nieco większa i mniej pachnąca. Lawenda francuska przypomina bardziej rozmaryn, jest mniej słodka. Wszystkie gatunki lawendy to rośliny rosnące w krzewiastych kępach, najlepiej sprawdzają się w pełnym słońcu, mają małe wymagania co do uprawy i wilgotności.

Sucha i mało zasobna gleba jest korzystna w przypadku, gdy chcemy uzyskać maksymalną ilość olejków. Lawenda może osiągnąć 1.5 metra wysokości. Liście są zielono-szare, pokrojem przypominające rozmaryn. Lawenda angielska posiada węższe liście od pozostałych gatunków. Lawenda uprawiana jest z nasion, sadzonek lub przez podział korzeni, powinna być sadzona w odległości od 12 do 15 cm od siebie. Kwiaty poszczególnych odmian posiadają szeroką gamę kolorów - od błękitu do ciemno – szaro - fioletowego. Pojawiają się one od połowy lata do wczesnej jesieni na kwadratowych, zdrewniałych od podstawy łodygach. Tracą swój charakterystyczny aromat tuż po otwarciu się kwiatów.

Rośliny mogą zakwitnąć powtórnie, jeśli przekwitnięte kwiatostany usunie się wkrótce po kwitnieniu. Szaro brązowe nasiona, które wytwarzają się w późniejszym czasie nie są łatwe w uprawie. Rośliny można przycinać z początkiem wiosny, aby utrzymać zwarty pokrój. Lawenda jest doskonałą rośliną do ogrodu przydomowego, wydziela mocny i orzeźwiający zapach, który odstrasza mole i wabi pszczoły.

Kruche ciasteczka lawendowe

•  1/2 kostki masła
•  1 szklanki cukru
•  1 jajko
•  1 łyżka stołowa suszonych kwiatów lawendy
•  1 szklanka mąki
•  1 łyżeczka proszku do pieczenia

Utrzeć masło z cukrem, dodać jajko. Wymieszać z lawendą, mąką i proszkiem do pieczenia. (Pąki kwiatowe mogą być zmielone z odrobiną cukru w moździerzu lub w młynku do kawy.) Nakładać łyżką na natłuszczoną blachę i piec w temperaturze 180 stopni przez 15-20 minut do uzyskania złoto brązowego koloru.

KUP Kwiat Lawendy w sklepie internetowym