Sezam
Sezam
Sezam jest starożytną przyprawą oraz jedną z pierwszych zarejestrowanych roślin uprawianych w celu pozyskiwania nasion. Używany przez tysiące lat, nadal ma bardzo ważne znaczenie w świecie ze względu na swój cenny olej. Wcześni Asyryjczycy wierzyli, że ich bogowie pili wino sezamowe przed aktem stworzenia świata. Rysunek na egipskim grobowcu, pochodzący sprzed 4.000 lat, przedstawia piekarza dodającego ziarna sezamu do ciasta. W tym samym czasie, Chińczycy palili olej sezamowy w celu uzyskania sadzy do tuszu. Z kolei starożytni greccy żołnierze mieli przy sobie ziarna sezamu jako awaryjną porcję energii, a Rzymianie z sezamu i kminku wytwarzali pewnego rodzaju hummus.
Sezam uznano jako symbol szczęścia, oznaczający nieśmiertelność braminów. Olej sezamowy nie wysycha, jest bardzo odporny i rzadko jełczeje w gorącym klimacie. Jest bardzo bogaty w białko, tłuszcze wielo-nienasycone stosowane w produkcji margaryn i olejów kuchennych. Zastosowanie inne niż kulinarne obejmuje jego wykorzystanie jako składnik mydła, kosmetyków, środków smarnych i leków. W południowych Indiach jest używany do namaszczania ciała i włosów.
Sławne powiedzenie “Sezamie, otwórz się”, prawdopodobnie pochodzi od dźwięku, jakie robią dojrzałe nasiona w momencie gdy pękają - hałas ten brzmi jak otwarcie zamka.
Opis sezamu
Nasiona sezamu umieszczone są w strąkach tropikalnej rośliny. Są to małe, płaskie owalne ziarenka, wielkości około 3 mm (1/8 cala). Kolory nasionek różnią się od siebie , choć zwykle są one beżowe lub kremowe, a łuskane są zupełnie białe. Nasiona sprzedawane są suszone,całe lub mielone, a także w postaci pasty tahini.
Bukiet: orzechowy i ziemisty
Smak: orzechowy
Skala ostrości: 0
Przyrządzanie i przechowywanie sezamu
Smak nasion można wzmocnić opiekając je lekko przed użyciem. Ziarenka są gotowe wtedy, gdy zaczynają podskakiwać. Sezam należy przechowywać w szczelnych pojemnikach z dala od światła. Pasta Tahini ma tendencję do rozwarstwiania się i wymaga mieszania przed użyciem. Pasta ta powinna być przechowywana w szczelnie zamkniętym naczyniu szklanym.
Gotowanie sezamu
Sezam najczęściej wykorzystuje się do posypywania ciast i pieczywa, tak jak w przypadku maku. W Syrii i Libanie jest on mieszany z tymiankiem, tworząc charakterystyczną przyprawę. Sezam jest kluczowym składnikiem chałwy, która powstaje gdy nasiona są mielone i prasowane w bloki o różnych słodkich lub orzechowych smakach. Sezam mielony oraz ten w formie pasty Tahini jest szeroko stosowany na całym Bliskim Wschodzie i w basenie Morza Śródziemnego. Jest aromatyczny i wykorzystany jako składnik hummusu, sosu do szaszłyków, często mieszany z cytryną oraz czosnkiem i podawany wraz z chlebem jako popularna przekąska arabska. W Meksyku olej sezamowy o nazwie ajonjoli jest często stosowany do gotowania.
Czarny sezam często pojawia się w chińskich, japońskich i koreańskich potrawach w których mięso lub ryba przed gotowaniem jest panierowana w nasionach w celu uzyskania chrupiącej skórki. Czarny sezam jest składnikiem gomassio, japońskiej przyprawy stołowej, oraz innych kolorowych potraw z ryżu i makaronu.
Korzyści zdrowotne - sezam
Nasiona sezamu są bardzo kaloryczne i zawierają wiele korzystnych dla zdrowia składników odżywczych, minerałów, przeciwutleniaczy i witamin, które są niezbędne dla dobrego samopoczucia. Nasiona są szczególnie bogate w mono-nienasycone kwasy tłuszczowe, i kwasy oleinowe, które zawierają do 50% kwasów tłuszczowych. Kwas oleinowy pomaga obniżyć poziom LDL czyli "złego cholesterolu" i zwiększa poziom HDL czyli "dobrego cholesterolu" we krwi. Badania wykazują, że dieta śródziemnomorska, która jest bogata w jedno-nienasycone kwasy tłuszczowe może zapobiec chorobie wieńcowej i udarowi mózgu.
Wartości odżywcze sezamu
Nasiona są bardzo dobrym źródłem białka oraz zawierają doskonałej jakości aminokwasy, które są konieczne dla prawidłowego wzrostu. Zawierają wiele korzystnych dla zdrowia składników, takich jak związki sezamolu, sezaminol, furaneol, fenyletantiol, vinylguacol i dekadienal. Sezamol i sezaminol fenolowy są antyoksydantami. Wszystkie te związki eliminują szkodliwe wolne rodniki z organizmu.
Sezam jest bogaty w witaminy i wysokiej jakości minerały. Jest bardzo dobrym źródłem witamin z grupy B, takich jak niacyna, kwas foliowy, tiamina (witamina B1), pirydoksyna (witamina B6), i ryboflawina.