Rukiew wodna

Rukiew wodna

Nasturtium officinale, Rodzina: Brassicaceae (z rodziny kapustowatych)

Rukiew wodna jest liściastą zieloną przyprawą, której datowanie rozpoczyna się już w czasach starożytnych, kiedy swą popularnością cieszyła się wśród Greków, Rzymian i Persów. Używano jej do celów medycznych, głównie w połączeniu z octem jako lek na choroby psychiczne, jako środek pobudzający, oraz środek odświeżający oddech. Rukiew wodna należy do rodziny kapustowatych wraz z gorczycą, chrzanem i wasabi.

Żołnierze i marynarze spożywali ją w celu leczenia szkorbutu. Na początku XIX wieku znana była jako pożywienie ubogich ludzi – kanapki z rukwią były podstawą śniadania klasy robotniczej. Rukiew wodna została przywieziona do USA przez europejskich imigrantów w połowie XIX wieku i stała się tym samym popularna wśród Amerykanów.

Rukiew wodna pochodzi z zachodniej części Azji, uprawiana jest obecnie w Europie, Stanach Zjednoczonych i Azji. W wielu językach rukiew wodna oznacza wodę, ponieważ rośnie w wodzie. 

Opis rukwi wodnej

Liście rukwi wodnej najlepiej smakują świeże. Suszone liście nie mają aż tak głębokiego smaku jak świeże. Kwiaty i niedojrzałe owoce rukwi ogrodowej są w całości jadalne. Rukiew wodna ma chrupiącą teksturę, dlatego znakomicie nadaje się jako składnik sałatek. Świeże liście mają orzeźwiający, ostry i pikantny aromat. Cecha ta jest wynikiem obecności izotiocyjanianów, które są uwalniane podczas siekania lub żucia. Rukiew wodna jest bogata w potas, witaminę A, witaminę C, witaminę E, kwas foliowy, żelazo i wapń.

Inne rośliny powiązane z rukwią wodną to rukiew ogrodowa (lub rukiew pieprzowa), rukiew zimowa, gorzka oraz nasturcja (roślina ozdobna pochodząca z Ameryki Południowej).

Zastosowanie kulinarne rukwi wodnej

Europejczycy i Amerykanie wykorzystują rukiew wodną jako dodatek do kanapek, jako składnik sałatek ziemniaczanych, omletów, jako dodatek do serków wiejskich lub jako ozdoba zup i jajecznicy. Rukiew wodna starta na puree tworzy zupę krem, która rzekomo, według Anglików, oczyszcza krew.

Francuzi wykorzystują ją wraz z innymi ziołami jako składnik wielu białych sosów oraz doprawiają nią ocet. Rukiew wodna nadaje chrupkości sałatkom, zupom i kanapkom. Na zachodzie spożywana jest głównie świeża, podczas gdy Azjaci wolą gotowaną - dodawana jest do dań typu stir-fry (chińska technika gotowania na mocno rozgrzanym oleju) oraz do zup.

Dobrze komponuje się z innymi dodatkami, takimi jak wino ryżowe, cukier i sól. Często jest blanszowana, siekana i przyprawiona olejem sezamowym oraz czosnkiem. Rukiew wodna wchodzi w skład wielu mieszanek przyprawowych, np. francuskiej „fines herbes”, a także mieszanek do zup, smażenia lub do omletów.

Właściwości lecznicze rukwi wodnej

Arabowie, Grecy, Anglicy i inne starożytne kultury uważały rukiew wodną za afrodyzjak i środek pobudzający. Hipokrates używał jej jako środek oczyszczający krew, jako lek wspomagający zaburzenia oskrzelowe, a także zwiększający wytrzymałość. Perscy żołnierze spożywali ją w profilaktyce i leczeniu szkorbutu. Herbatka ziołowa zrobiona z rukwi łagodziła bóle i migreny. Wielu dietetyków bardzo ceni rukiew ze względu na wysoki poziom antyoksydantów.

Już 80-cio gramowa porcja sałatki z makaronem zawiera 42 procent zalecanego dziennego spożycia witaminy A i 50 mg witaminy C. Rukiew zawiera także beta-karoten, witaminy z grupy B, witaminę E, kwas foliowy i wapń. Zawiera ona także mikroelementy, które współpracują z przeciwutleniaczami zwalczając raka oraz eliminując wolne rodniki.

Liczne badania naukowe poświęcone tej roślinie dowodzą, że jej spożycie obniża ryzyko raka u palaczy. W jednym z eksperymentów u osób, które spożywały rukiew zauważono znaczące zmiany wskazujące na zmniejszenie uszkodzeń DNA.

Inne nazwy rukwi wodnej

barbeen (arabski), sai yeung choi (chiński), waterkers (holenderski), cresson de Fontaine (francuski), brunnenkresse (niemiecki), nerokardamo (Grecja), selada air / Ayer (indonezyjski, malezyjski), votakuresu (japoński), vaistino rezuiko (litewski), bronnkarse (norweski), agriao (portugalski), kress vodianoj (Rosyjska), Vodna Kresa (słoweński), Berro di agua / crenchas (hiszpański), kallfrane (szwedzki), , phakat Nam (tajski), teresi su (turecki).